بزرگترین چالشی که کشور را تهدید می‌کند، بحران‌های اقتصادی است و یکی از جدی‌ترین بحران‌های اقتصادی، ناتوانی در اشتغالزایی و بحران بیکاری است. آمار‌ها نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از معضلات در تمامی عرصه‌ها در بیکاری نهفته است. انواع بزهکاری‌ها در عرصه‌های گوناگون ریشه در بیکاری دارد. به همین دلیل دولت‌ها با تمام توان بدنبال ایجاد اشتغال و مبارزه با بیکاری هستند.
بیکاری ۸.۶ درصدی جمعیت
بیکاری واقعیت وحشتناکی است که باید با دقت مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان با آن مقابله کرد. به همین دلیل مراکزی برای تعیین میزان بیکاری تعیین شده که ملاک تصمیم گیری قرار می‌گیرد. مرکز آمار ایران به عنوان متولی آمار بیکاری شناخته می‌شود که براساس نتایج طرح آمارگیری نیروی‌کار در زمستان ١٤٠٢ بررسی نرخ بیکاری افراد ١٥ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که ۸.۶ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه سال قبل (زمستان ١٤٠١)، ١.١ درصد کاهش یافته است.
بحران اشتغال ناقص
یکی از جدی‌ترین چالش‌های اقتصادی، دستکاری آمار بیکاری است که از آن به عنوان اشتغال ناقص یاد می‌شود. مرکز آمار ایران اعلام کرده در زمستان ١٤٠٢، بررسی سهم جمعیت ١٥ ساله و بیشتر دارای اشتغال ناقص نشان می‌دهد که ۸.۶ درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و…) کم‌تر از ٤٤ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که ٣٦.٨ درصد از شاغلین ١٥ ساله و بیشتر، ٤٩ ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند. این آمار‌ها نشان می‌دهد که بیکاری تا چه اندازه بیخ کوش اقتصاد خانه کرده است.
بحران فارغ التحصیلان بیکار
اینکه بیکاران را به صورت کلی در نظر بگیریم، کار درستی نیست و باید میزان تحصیلات در بحران بیکاری موثر باشد. هزینه‌ای که بیکار تحصیل کرده برای اقتصاد دارد، بسیار بیشتر از هزینه بیکار کم سواد است، زیرا سال‌ها هزینه به نظام تحمیل شده تا افرادی بتوانند تحصیل کنند و درست نیست که بیکار در جامعه بگردند یا به مشاغل دست پایینی روی بیاوردند که هیچ تناسبی با مدرک تحصیلی شان ندارد. در سال‌های اخیر معضل بیکاری فارغ التحصیلان به یکی از چالش‌های کشور تبدیل شده که بر توازن و تعادل بازار کار اثرگذار بوده و موجبات بروز ناهنجاری‌های اجتماعی و برخی مشکلات اقتصادی و اجتماعی را فراهم کرده است.
بیشتر بخوانید:
۴۰ درصد بیکاران فارغ التحصیل دانشگاه
بی تردید داشتن شغل در امنیت روانی، اجتماعی و معیشتی موثر است و بدون آن تشکیل خانواده، ازدواج و تامین مسکن برای جوانان به ویژه فارغ التحصیلان دانشگاهی امکانپذیر نیست. در حال حاضر داشتن شغل ضمن تقویت خودباوری و عزت نفس در فرد موجب کسب درآمد و استقلال مالی می‌شود، از این رو ایجاد اشتغال یکی از مهمترین ابزار‌های کاهش نرخ بیکاری، فقر و نابرابری به شمار می‌رود. جوانانی که از پشتوانه شغلی و مالی برخوردار باشند به مشاغل کاذب و فاقد امنیت شغلی روی نمی‌آورند. اما معاون اشتغال وزیر کار از وجود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بیکار در کشور بر اساس اعلام مرکز آمار ایران خبر داده و می‌گوید: ۴۰ درصد از این تعداد جمعیت بیکار را جوانان و فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند.
اهمیت دانش بنیان‌ها
تحصیل کردگان دانشگاهی جایگاه ویژه‌ای در کشور دارند، زیرا می‌توانند تحولات گسترده‌ای در کشور رقم بزنند. امروزه تحریم‌ها باعث شده تا از فناوری روز عقب بمانیم و برای جبران این مهم، بدنبال مهندسی معکوس هستیم. اما مهندسی معکوس به نیرو‌های توانمند و تحصیل کرده نیاز دارد تا بتوانند به این مهم دست یابند. مهمتر آنکه تحصیل کردگان می‌توانند به فناوری‌های جدیدتری دست یابند و پا را فراتر از علوم جهانی بگذارند که نمونه‌های آن را شاهد بودیم. به همین دلیل رهبر انقلاب در نامگذاری سال‌ها بر دانش بنیان تاکید کردند.
تسهیلات هزار میلیاردی
از آنجا که تحصیل کردگان دانشگاهی در بیشتر موارد خلاقیت‌های خوبی دارند، اما توان مالی قابل توجهی ندارند، حمایت نظام بانکی از آنان اهمیت بسیاری دارد به همین دلیل بانک‌ها مکلف به ورود به این عرصه شدند. در این رابطه بانک سینا اعلام کرد در سه ماه پایانی سال ۱۴۰۲، به منظور کمک به بهبود عملکرد شرکت‌های دانش‌بنیان، بیش از یک هزار میلیارد ریال بودجه اختصاص داد. این بانک به منظور کمک و حمایت از تولیدات شرکت‌های دانش‌بنیان و بر اساس توافقات صورت‌گرفته با صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری، با تخصیص بیش از یک هزار میلیارد ریال منابع مالی ویژه این گروه از مشتریان، در سه ماه پایانی سال ۱۴۰۲ تسهیلات به شرکت‌های واجد شرایط، پرداخت کرده است.
اهتمام به اقتصاد دانش بنیان
واقعیت این است که برای انجام هر کاری، باید نسبت به آن اعتقاد و اعتماد باشد که دادن تسهیلات را نیز شامل می‌شود به نوعی که بانک سینا در تشریح دلایل واگذاری یک هزار میلیارد ریال تسهیلات اعلام کرده که اهتمام ویژه‌ای به مقوله حمایت از اقتصاد دانش‌بنیان داشته و سیاست‌ها و برنامه‌های این بخش را به عنوان راهبردی مهم و به صورت برنامه‌ریزی شده و مدون در دستور کار قرار داده است.